Cinayet Davaları

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun Kişilere Karşı Suçlar başlığı altında, Hayata Karşı Suçlar bölümünde yer alan 81. madde ve devamında kasten öldürme (cinayet) suçu, bu suça ilişkin davalar ve cezalar düzenlenmiştir. Eski adıyla "Kasten adam öldürme" olarak bilinen bu suç, kanunda belirlenen kurallar çerçevesinde ele alınmaktadır. TCK m. 81'e göre, bir insanı kasten öldüren kişi müebbet hapis cezasına çarptırılır. Kanun maddesi açık olup, suçun gerçekleşmesi için bir kişinin kasıtlı olarak öldürülmesi yeterlidir. Kasten öldürme suçunun cezası müebbet hapistir ve bu ceza ömür boyu sürmesi gereken bir ceza anlamına gelir. Ancak, Türkiye'de müebbet hapis cezasının fiili süresi bulunmaktadır. Bihakkın tahliye için 36 yıl, şartlı tahliye için ise 24 yıl ceza süresi öngörülmüştür. Bu bağlamda, kasten öldürme suçunu işleyen bir mahkumun, iyi hal göstermesi durumunda, şartlı tahliye ile 24 yıl hapis cezasına tabi olabileceği söylenebilir.

Kasten Cinayet Suçunun Nitelikli Halleri

Kanun koyucu, kasten öldürme (cinayet) suçunun bazı kişilere karşı işlenmesi veya belirli şekillerde gerçekleştirilmesi durumunda suçun nitelikli halini oluşturacağını öngörmüş ve bu hallerin her birini TCK m. 82'de sıralamıştır. Buna göre, kasten öldürme suçunun şu durumlarda işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilir:

• Tasarlayarak
• Canavarca hisle veya eziyet çektirerek
• Yangın, su baskını, tahrip, batırma, bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak
• Üstsoy, altsoy, eş veya kardeşe karşı
• Töre saikiyle
• Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan bir kişiye karşı
• Gebe olduğu bilinen bir kadına karşı
• Bir suçu gizlemek, delilleri ortadan kaldırmak, suçu işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla
• Kan gütme saikiyle
• Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle

Bu hallerde, fail ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.

Tasarlayarak kasten öldürme (TCK m. 82/1-a)

Tasarlamaktan kastedilen, suçu önceden planlayarak hazırlık yapmaktır. Bu hazırlık, suçu işlemek için gerekli olan araçları temin etmek ve uygun zamanı seçerek harekete geçmeyi ifade eder. Örneğin, bir şahsın kahvehanede olduğunu duyan sanığın önce evine gidip silahını alması ve ardından kahvehaneye giderek cinayeti işlemesi olayında, Yargıtay sanığın tasarlama iradesinin bulunmadığına karar vermiştir. Bu nedenle, tasarlayarak öldürme suçu, somut olayda verilen örnekten daha ayrıntılı ve planlı bir hazırlığı gerektirir.

Canavarca hisle veya eziyet çektirerek kasten öldürme (TCK m. 82/1-b)

Öldürme eylemi genellikle acısız veya eziyetsiz gerçekleşmez, ancak bu kanun maddesi, özellikle doğrudan eziyet çektirmeyi veya öldürme fiilinin ötesinde hisleri kapsamaktadır. Örneğin, bir kişinin kör bir bıçakla saatlerce işkence edilerek öldürülmesi veya öldükten sonra bile bedenine zarar verilmeye devam edilmesi, bu madde çerçevesinde suçun nitelikli halini oluşturur. Suçun bu şekilde nitelikli hale gelmesi için, failin doğrudan eziyet çektirme niyetiyle hareket etmesi gerekmektedir.

Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı kasten öldürme (TCK m. 82/1-d)

Üst soydan kasıt, Türk Medeni Kanunu'na göre anne, baba, onların ebeveynleri ve daha üst kuşaklardır. Alt soy ise kişinin çocukları ve torunları gibi alt kuşakları ifade eder. Kanun, üst soy, alt soy, eş veya kardeşe karşı kasten öldürme eylemi gerçekleştirildiğinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, eşin kardeşi ya da kardeşin eşi bu madde kapsamına girmez; yani kayın hısımlığı suçun nitelikli halini oluşturmaz.

Kan gütme saikiyle ya da töre saikiyle kasten öldürme (TCK m. 82/1-j ve 82/1-k)

Toplumda yaygın olarak bilinenin aksine, kan davası veya namus cinayeti gibi sebepler, hafifletici bir neden değil; tam tersine, bu maddeler kapsamında ağırlaştırıcı bir sebeptir. Bu tür suçları işleyen failler, suçları sabit görüldüğünde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.

Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı kasten öldürme (TCK m. 82/1-e)

Çocuk tanımı, Türk Medeni Kanunu'na göre yapılır ve bu kanuna göre 18 yaşından küçük herkes çocuk kabul edilir. Bu nedenle, kasten öldürme suçunun 18 yaş altındaki kişilere karşı işlenmesi halinde bu madde uygulanır. Ayrıca, beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda olan kişilerin belirlenmesi, dava sürecinde alınan Adli Tıp Raporları ile yapılır ve bu tespitler suçun nitelikli halini oluşturur.

Müebbet hapis cezası ile Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası arasındaki fark nedir? Kaç yıl cezası vardır?

• Müebbet hapis cezası, hükümlünün ömür boyu hapis yatmasını öngörür, ancak şartlı tahliye imkanı vardır. Şartlı tahliye için cezanın 24 yılının iyi halle geçirilmesi gerekirken, bihakkın tahliye için 36 yıl cezaevinde kalmak gereklidir. Müebbet hapis cezası almış kişiler, genel aflardan da faydalanabilirler.
• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ise daha sert koşullar içerir. Şartlı tahliye imkanı vardır ancak bu, 30 yıl iyi halli mahkumiyet şartına bağlıdır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hükümlüler, "sıkı güvenlikli" cezaevlerinde tutulur. Ayrıca cezaevi koşulları, müebbet hapis cezası alan mahkumlara kıyasla çok daha zorlu ve kısıtlayıcıdır.