Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, deneme süresi de dahil olmak üzere en az bir (1) yıl çalışmış bir işçinin iş sözleşmesinin yasada belirtilen belirli nedenlerle sona ermesi durumunda, işçiye veya vefat etmişse mirasçılarına, işçinin hizmet süresi ve son aldığı brüt ücret göz önünde bulundurularak işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminattır.

Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Hak Edilir?

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, iş sözleşmesinin Kanunda belirtilen fesih nedenleriyle veya işçinin ölümüyle sona ermesi şarttır. Bu durumlar şu şekildedir:

• İşçinin vefatı
• Sağlık sorunları
• Zorlayıcı sebepler
• Tutuklanma veya gözaltına alınma
• İşçinin haklı gerekçeyle feshi
• Muvazzaf askerlik hizmeti
• Kadın işçinin evlilik nedeniyle feshi
• İşverenin haksız feshi
• Yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı veya toptan ödeme almak amacıyla sözleşmenin feshi

Bu koşullar altında işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Kıdem Tazminatı Hesaplanırken Çalışma Süresi Nasıl Belirlenir?

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, deneme süresi dahil, iş akdinin sona erdiği tarihte işyerindeki kıdeminin en az 1 yıl olması gereklidir. Bu sürenin belirlenmesinde, işçinin işyerinde kesintili ya da sürekli çalışmasının toplam süresi dikkate alınır. 1 yıldan daha az kıdeme sahip olan işçiler kıdem tazminatı alamaz. Kıdem süresi, iş sözleşmesinin yapıldığı tarihten değil, işçinin işyerinde fiilen çalışmaya başladığı tarihten itibaren başlar. Kıdemin sona erdiği tarih ise iş akdinin son bulduğu tarihtir. Eğer iş akdi bildirim sürelerine uyularak feshedilmişse, kıdem süresi bildirim süresinin sonlandığı tarihte sona erer. Yargıtay'a göre, çalışma süresini kanıtlama sorumluluğu işçiye aittir.

Kıdem Tazminatı Hesaplanırken Hangi Ücret Baz Alınır?

Kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınacak olan ücret, işçinin son aldığı brüt ücrettir ve buna ek olarak "giydirilmiş ücret" olarak adlandırılan, çeşitli yan ödemeler de dâhil edilir. Bu nedenle, kıdem tazminatı, işçinin net maaşı üzerinden değil; sigorta primi, vergi, sendika aidatı gibi kesintiler yapılmaksızın, ikramiye, prim, çocuk ya da aile yardımı, yol, yemek, sağlık, giyim, yakacak gibi tüm ek ödemeler hesaba katılarak belirlenmelidir. Ancak, bu ek ödemelerin kıdem tazminatına dahil edilebilmesi için, yasayla veya sözleşmeyle belirlenmiş ve süreklilik arz eden ödemeler olması gerekmektedir.

Kıdem Tazminatı Hesabı Nasıl Yapılır?

Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye, işe girdiği günden itibaren geçen her tam yıl için, otuz günlük ücretine denk gelen kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan fazla olan süreler de aynı şekilde orantılı olarak hesaplanır. Bu hesaba göre, önce işçinin günlük ücreti bulunur. Ardından bu günlük ücret otuz ile çarpılarak yıllık tazminat miktarı belirlenir ve işçinin toplam kıdem yılıyla çarpılarak ödenecek tazminat miktarı hesaplanır.

Kıdem Tazminatında Zamanaşımı Süresi

25.10.2017 tarihinden itibaren feshedilen iş sözleşmeleri için kıdem tazminatı talepleri, beş (5) yıllık zamanaşımı süresine tabidir.

Kıdem Tazminatında Tavan Ücret Ne Kadardır?

Kıdem tazminatında tavan ücret, işçiye her tam yıl için ödenecek tazminatın belirlenmiş olan en üst sınırıdır. Yargıtay'a göre, kıdem tazminatı tavanını belirleyen kural kesin olarak bağlayıcıdır; bu nedenle, tavanı aşan iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi maddeleri geçersiz sayılır. Buna göre, kıdem tazminatının yıllık tutarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçemez.